Tarım Bakanlığı, Hayvan Hastalıkları kontrol ve Eradikasyon Programında kaydedilen ilerlemeleri kamuoyuyla paylaştı.
Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı’ndan yapılan yazılı açıklamada, Veteriner Dairesi Müdürlüğü tarafından hayvan ve insan sağlığını korumak ve hastalıklardan kaynaklı kayıpları azaltmak amacıyla Hayvan Hasatlıkları Eradikasyon Programı’nın 2015 yılından itibaren uygulandığı hatırlatıldı.
Açıklamada, temel hedefi Veteriner Dairesinde ve sektörde hayvan hastalıklarını belirleyip kontrol altına alacak kalıcı bir kapasitenin oluşturulması olan programın, Avrupa Birliği (AB) teknik ve mali desteği ile oluşturulup uygulandığı, programın spesifik hedefinin Bruselloz hastalığının kontrol ve eradikasyonu, Tüberküloz hastalığı yönünden büyükbaş işetmelerinin sağlık statüsünün belirlenmesi ve ülkede bulunmayan egzotik hayvan hastalıkların durumunu gösteren bilimsel çalışmaların yapılması olduğu ifade edildi.
Programın nihai hedefi, “Coğrafi olarak tescil edilen “Hellim”in, AB’ye ticaretini sağlamak için, Yeşil Hat Değişiklik tüzüğü çerçevesinde belirlenen hayvan sağlığı kriterlerinin yerine getirilmesi olarak belirtilirken, açıklamada, “Program sonucu ülkemiz AB pazarına Hellim’in ticaretini sağlayacak hayvan sağlığı statüsüne kavuşacaktır.” ifadelerine yer verildi.
Açıklamada program çerçevesindeki ilerlemeler ve alınan sonuçlar şöyle açıklandı:
Yasal ve Teknik Kapasitenin Oluşturulması
“Programın uygulanabilmesi için AB teknik desteği ile yasal mevzuat oluşturulmuştur. Bu bağlamda AB müktesebatına uyumlu Hayvan Sağlığı Yasa’sı (41/2012) ve bu Yasa altında hastalıklara spesifik Sığır Brusellozu, Sığır Tüberküloz, Hayvan Hastalıklarının Bildirimi, Koyun Keçi Brusellozu Tüzükleri yayımlanmıştır. Yasal mevzuat ilgili tüm paydaşların görev, sorumluk, yükümlülükleri ve hastalıklara özel koruma, kontrol ve eradikasyon tedbirlerini içermektedir.
AB uyumlu mevzuat temelinde, ilgili hastalıkların teşhisi için Veteriner Dairesi Hayvan Sağlığı Laboratuvarında gerekli tüm teşhis metotları için gerekli altyapı oluşturuldu ve Laboratuvarın ISO 17025 standardına göre TURKAK tarafından akreditasyonu sağlanarak yapılan testlerin ve raporların uluslararası geçerliliği sağlandı. Sahada numunelerin toplanması ve laboratuvarda test edilmesi için özel veteriner hekimler gerekli eğitimler verilerek yetkilendirildi. Tüm yasal ve teknik altyapının oluşturulması ile program saha uygulamaları 2016 yılında başladı.
Program çerçevesinde hastalıkların tespiti ve eradikasyon da kaydedilen ilerlemelerin izlenmesi için tüm sığır, koyun ve keçi işletmelerinin taranmasını kapsayan surveyler, 2016-17; 2019; 2021 ve 2022 yılarında uygulandı. Bruselloz hastalığı tespit edilen işletmeler karantina altına alındı ve eradikasyon çalışmaları Veteriner Dairesi tarafından yürütüldü.
“Bruselloz eradikasyonunda ciddi ilerlemeler”
Ülkemiz hayvancılık sektörünün önemli enfeksiyon hastalıklarından biri olan Bruselloz hem çiftlik hayvanlarında verim ve ekonomik kayıplara neden olmakta, hem de insan sağlığını tehdit etmektedir. Eradikasyon Programın 2022 yılındaki çalışmaları dahilinde 4 112 işletmelerdeki 300 bin adet koyun keçi kan numuneleri toplanmış ve test edilmiştir. Yapılan çalışmalarda koyun keçi popülasyonundaki sürü prevalansı (yaygınlık) yüzde 1.58 ve bireysel prevalans yüzde 0.11 olarak belirlenmiştir. Sığırlarda yapılan çalışmalarda ise 657 işletmedeki, 40 934 hayvan test ediliş ve sürü prevalansı yüzde 1.76 ve bireysel prevalans yüzde 0.12 olarak belirlenmiştir.
Proje başladığı 2015 yılından itibaren kararlılıklar sürdürülen eradikasyon çalışmaları neticesinde koyun keçi popülasyonundaki enfekte işletme sayısı 378’de 65’e ve sürü prevalansının yüzde10.2’den yüzde 1.58’e düştüğü tespit edilmiştir. Sığır popülasyonunda ise enfekte işletme sayısının 78’den 11’e ve sürü prevalansının yüzde 10.2’den yüzde 1.76’a düştüğü kaydedilmiştir.
Hedef 2023 Yılı Sonu Bruselloz’un Eradikasyonu
Programın hedefi bu yıl uygulanacak yoğun eradikasyon faaliyetleri ile enfeksiyonun sürdüğü tüm işletmelerde hastalığın eliminasyonu ve tüm sürülerin ari sağlık statüsüne kavuşturulmasıdır.
Bruselloz Eradikasyon Programında kaydedilen ilerlemelerin değerlendirildiği en önemli gösterge sürü prevalansıdır. Bölgeler ve işletmeler bazında yapılan analizler programın hassasiyet ile uygulanması durumunda hastalığın 2023 yılı sonu eliminasyonun mümkün olacağını göstermektedir.
Tarım ve Doğal Kaynak Bakanlığı ve Veteriner Dairesi hastalığın eradikasyonu için tüm gereken uygulamaları yapmakta ve gereken tedbirleri almaya davam edecektir. Hastalığın programın belirlenme hedefe ulaşması ve hastalığın eliminasyonu için enfekte sürü sahiplerinin yasal kurallara ve belirtilen tedbirleri uygulaması elzemdir. Bu bağlamda kurallara uyumayan, pozitif hayvanlarını zamanında kesime göndermeyen veya kan alımına izin vermeyen 20 kadar üreticinin Doğrudan Gelir Desteği durdurulmuştur. Programın uygulanması için Bakanlık gerekli idari ve hukuki tedbirleri uygulamaya devam edecektir.
“Sığır Tüberkülozu ve Egzotik Havyan Hastalıkları Taramaları Devam Etmekte”
Süt ürünlerinin AB pazarına ticaretinin koşullarından biri olarak; program dahilinde ülkemizde olamayan egzotik hayvan hastalıkları (Şap, Koyun Keçi Çiçek, Koyun Keçi Vebası, Sığırların Yumrulu Deri Hastalığı (LSD, gibi) için sero-sürveyans programları uygulanmaktadır.
Bu uygulamalar neticesinde söz konusu egzotik hayvan hastalıklarının ülkemizdeki hayvan popülasyonunda bulunmadığı bilimsel olarak ortaya konmaktadır. Yine Sığırlardaki Tüberküloz Hastalığının bulunmadığını ortaya koymak için ülkedeki 712 işletmedeki 60 553 hayvan Tüberkülin testi uygulanmaktadır. Uygulamalar sonucu ülkedeki sığır popülasyonunda hastalığın olmadığı ve işletmelerin ari sağlık statüde olduğu AB mevzuat kurallarına göre ortaya konmaktadır.”
